Artık online alışverişin pratikliğine öylesine alıştık ki ürünleri sepete atıp ödeme sayfasına ilerlediğimizde her seferinde kredi kartımızı çıkarıp bilgilerimizi tek tek tuşlamak zor geliyor. Amazon Türkiye, Hepsiburada, Trendyol gibi pek çok online alışveriş platformunun “kredi kartı bilgilerimi hatırla” özelliğini kullanıyoruz. Böylece her seferinde cüzdanımızı arayıp bulmak, kart bilgilerini tek tek tuşlamak, 3D güvenlikli ödemelerde telefonumuza şifre gelmesini beklemek gibi işlerle uğraşmıyoruz. Sistemde kayıtlı kredi kartımızı seçerek saniyeler içinde alışverişimizi tamamlayabiliyoruz.

Kredi kartı bilgilerimizin satıcı tarafından saklanması, özellikle de online alışveriş platformlarını çok sık kullanan alışveriş severler için muhteşem bir çözüm gibi görünüyor olabilir. Ancak son yıllarda kişisel verilerin korunması ve saklanmasıyla ilgili pek çok sorun yaşandığını, bazı kişisel verilerin üçüncü tarafların eline geçtiği, dolayısıyla bu konunun hep gündemde olduğunu da biliyoruz. Günümüzde internette yaptığımız her şey çeşitli algoritmalar tarafından izlenip, saklanabiliyor. İnternette dolaşırken gördüğümüz reklamların, tanıtımların da kendi kişisel verilerimiz üzerinden belirlendiğini biliyoruz. Artık internette yapılan hiçbir şey sır değil. Üstelik günümüzde kimin ne zaman bir siber atağa maruz kalacağını kestirmek de mümkün değil. Teknolojinin bu boyutlarını anlamak, öngörmek ve tahminlerde bulunmak bizim gibi sıradan müşterilerin harcı değil. Dolayısıyla eşeğimizi sağlam kazığa bağlamakta ve almamız gereken önlemleri öğrenmekte fayda var. Online alışveriş platformlarında kendimizi daha güvende hissetmek ve bilgilerimizin güvenli bir şekilde saklandığından ve korunduğundan emin olmak için neler yapabileceğimize ve bu konuda online alışveriş platformlarının ne gibi yükümlülükleri olduğuna değinelim.

Online Alışveriş Platformları Hangi Verileri Saklayabiliyor?

Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de online alışveriş platformlarının bizimle ilgili hangi verileri saklayıp hangilerini saklayamayacaklarına dair düzenlemeler mevcut. Online alışveriş platformları satış işleminin tanımlanabilmesi için kart sahibinin adı, hesap numarası, son kullanma tarihi ve hizmet numarasını saklama yetkisine sahiptirler. Ancak, online alışveriş yaparken kart bilgilerimizi girdiğimizde kartın arka tarafındaki imza bölümünde yer alan CVV numaralarını (CVV ya da CVV2) saklayamazlar. Aynı şekilde, eğer banka kartıyla alışveriş yapıyorsanız, PIN kodunuzu saklayamazlar. Ayrıca, satış platformlarının bu bilgilerin güvenli bir ortamda saklandığından ve korunduğundan emin olmaları gerekmektedir. Bilgilerin belli bir süre saklanıp daha sonra yok edilmesi gibi önlemlerle bilgilerinizin güvenliğini sağlamakla yükümlüdürler. 

Bunun yanı sıra çerez konusuna da değinmekte fayda var. Çerezler artık çoğumuzun aşina olduğu bir terim. İnternette kullanılan çerezler, bizim internet kullanıcısı bireyler olarak hareketlerimizi, tercihlerimizi, ilgi alanlarımızı, sitelerdeki kullanıcı bilgilerimizi ve ayarlarımızı kaydeden araçlar. Bu tür çerezler, online alışveriş platformları tarafından otomatik doldurma vb. özellikler için kullanılabiliyor. Örneğin, kart sahibinin ismi ya da kart numarası gibi uzun bir bilgi gireceğinizde, daha önce aynı sitede ya da benzer bir siteden buna benzer bir bilgi girdiyseniz otomatik olarak o bilgiyi size önerebilir. Kart sahibinin ismi gibi bölümlerde doldurduğunuz bilgiler bu amaçla saklanabilir. Online alışveriş platformları bu bilgileri saklarken belli başlı standartlara riayet etmek zorunda. Aksi takdirde sizin güvenliğinizi tehlikeye atacakları için bazı kişisel verilerin ihlaline sebep olabilirler. Dolayısıyla hem sizi hem de kendilerini korumak amacıyla, gerekli veri güvenliği önlemlerini almakla yükümlüler. Bu teknolojilere yatırım yapabilecek bütçeye sahip, Amazon gibi global devler ve Hepsiburada, Trendyol gibi büyük online alışveriş platformlarında kendinizi güvende hissedebilirsiniz. Ancak yine de her zaman temkinli olmakta fayda var elbette ki.

Peki Verilerimizi Korumak İçin Neler Yapabiliriz?

Öncelikle, güvendiğiniz sitelerden alışveriş yapmaya özen göstermelisiniz. Alışveriş yaptığınız sitenin yeşil kilitle korunduğundan ve “https://” ile başladığından emin olun. Size güven vermeyen, hakkında iyi yorumdan çok kötü yoruma rastladığınız sitelerden alışveriş yapmayın. Herkesin kullanımına açık Wi-Fi bağlantılarını kullanarak online alışveriş yapmayın ve kredi kartınızı ya da banka kartınızı kullanmayın. 

Bir online alışveriş sitesinin ödemeyi doğrulamak için ihtiyacı olan bazı bilgiler vardır, bu bilgilerden biri de CVV kodudur. Eğer sizden CVV kodu değil, doğrudan kartınızın şifresini ya da internet bankacılığı şifrenizi isteniyorsa, o siteden alışveriş yapmamalısınız. Ayrıca, banka kartı yerine kredi kartınızı kullanmayı tercih etmelisiniz. Herhangi bir veri ihlaliyle karşılaştığınızda, kredi kartınızı değiştirmeniz ya da korumaya almanız daha kolaydır. Ancak banka kartıyla alışveriş yaptıysanız, banka kartınız doğrudan vadesiz hesabına bağlı olduğu için çok daha büyük bir sorunla karşılaşabilirsiniz. Kartınızı yenilemek, dondurmak ve haklarınızı aramak için de daha fazla süreye ihtiyacınız olacaktır. Aslında kredi kartı yerine bankaların sanal kart hizmetlerinden yararlanabilirsiniz. Böylece kredi kartınıza bağlı olarak oluşturulan kart numarasını girerek alışveriş yapabilirsiniz. Bu kredi kartı ve banka hesabı gibi bilgilerinize erişimi zorlaştıracaktır. 

Vicdan Azabı Çektirmeden Para Harcatan Ödeme Yöntemleri

Online alışverişin tüketici psikolojisi açısından bazı dezavantajlar doğurabileceği üzerine çeşitli araştırmalar mevcut. Eskiden bir şey satın aldığımızda nakit para kullanıyorduk ya da mağazaya gidip kredi kartımızı kasada kullanıyorduk, dolayısıyla satın aldığımız ürüne karşılık verdiğimiz parayı gözümüzle gördüğümüz için alışveriş yaparken verdiğimiz kararlar üzerine düşünülmüş, daha uzun bir süreci gerektiriyordu. Alışveriş ve ödeme kavramlarına yaklaşımımız daha farklıydı. Online alışverişte, cebimizden çıkan parayı gözümüzle görmediğimiz için alışverişle ilgili dürtülerimiz değişiyor. Online alışverişin tüketici psikolojisiyle ilgili bu tarafını bir kenara bıraktığımızda da, kişisel verilerimizi korumak için gerekli önlemleri almalı ve bilinçli tüketici olmanın gerekliliklerini yerine getirmeliyiz. Böylece hem kişisel verilerimizi ve banka hesaplarımızı güvence altına alabilir, hem de alışveriş alışkanlıklarımızı daha yakından kontrol edebiliriz.