İnternette yapılan yorumların önemli bir kısmının botlar tarafından oluşturulduğunu öğrenmek pek şaşırtıcı değil. Which? bünyesinde çalışan teknoloji uzmanları sadece birkaç saat içinde Amazon'da 24 çift telefon için doğrulanmamış alıcılardan gelen 10.000'den fazla potansiyel sahte yorum tespit etmiş. Bu değerlendirmeler beş yıldız içermekle birlikte ve genellikle aynı gün ya da kısa bir zaman dilimi içinde yazılmışlar. Yani internet üzerinden faaliyet gösteren platformların, mağazaların ve onlardan hizmet alan müşterilerin karşılaştıkları etki gücü yüksek olan en ciddi sorunlardan birisi budur diyebiliriz.
Bu konuda yapılan başka bir araştırmada ise yapay zeka mühendisi Myle Ott tarafından yapılmış. Çlaışmada Chicago'daki oteller hakkında yazılmış ve sahte ya da gerçek olarak etiketlenmiş olan 1.600 farklı yorumdan oluşturulan bir derleme temel alınarak bir tür tüketici araştırması yürütülmüş. Aldatıcı yorum oranı düşük olan Tripadvisor, Hotels.com ve Expedia gibi sitelerden gerçek yorumlar derlenmiş. Daha sonra Amazon Mechanical Turk2 aracılığıyla çeşitli kişilerden gerçekmiş gibi görünen sahte yorumlar yazmaları istenmiş. Çalışmanın bir sonraki aşamasında, 400 kişi Amazon Mechanical Turk aracılığıyla işe alınmış ve bu kişilerden Chicago'ya yapacakları bir seyahat için otel seçmeleri istenmiş. Her katılımcıya bir otel hakkında daha önce yapılmış sekiz yorum verilmiş. Kendilerinden bunlardan hangilerinin sahte olduğunu tahmin etmeleri ve ardından neden sahte veya doğru göründüklerini gerekçelendirmeleri istenmiş. Sekiz yorum, rastgele sırayla dizilmiş 2 olumlu yanlış, 2 olumlu doğru, 2 olumsuz yanlış ve 2 olumsuz doğru yorumdan oluşan bir değerlendirme seti sunulmuş önlerine. Katılımcılardan daha sonra temel kişilik özelliklerini, yani dışadönüklük, uyumluluk, açıklık, vicdanlılık ve nevrotiklik düzeylerini değerlendiren soruları yanıtlamaları istenmiş.
Peki ortaya çıkan sonuç ne? İlk olarak, tüketicilerin olumsuz yorumlara olumlu olanlardan daha fazla güvendiği görülmüş. İkinci olarak, katılımcılar internet sayfasındaki bir değerlendirmenin doğru olup olmadığına karar verirken, bazı olumlu değerlendirmelerin yanlış olabileceğini varsayarken, yanlış olabilecek olumsuz değerlendirmelerin sayısını genellikle hafife almışlar. Üçüncü olarak, daha açık bir kişiliğe sahip olan tüketiciler, sahte çevrimiçi yorumları tespit etmede diğer kişilik tiplerine göre daha başarılıdır. Bu, ilginç bir şekilde, dışa dönük kişiler ise sahte online değerlendirmeleri fark etmekte zorlanmışlar. Katılımcılara olumsuz yorumları neden gerçek olarak değerlendirdikleri sorulduğunda, olumsuz yorumu yazanın şirkete zarar vermek için motive olmuş biri, örneğin düşmanca davranan bir rakip olabileceği gerçeğini dikkate almadıkları ortaya çıkmış. Çalışmada ayrıca okunabilirlik, uzunluk ve içeriğin de katılımcıların incelemeye ilişkin algılarını etkilediği tespit edilmiş. Buna göre, çalışmaya katılanlar için olumlu eleştiriler, içerdikleri cümleler kısa ve öz olduğunda gerçekçi görünürken, olumsuz eleştiriler uzun cümlelerle yazıldıklarında samimi gelmiş. Yani daha az duygusal nitelikteki kısa olumsuz eleştiriler diğerlerine göre daha inandırıcı bulunmaktaymış.
Özetle, kişilik tipi açısından bakıldığında, yüksek açıklığa sahip katılımcılar sahte yorumları tespit etmede en iyi; daha dışa dönük olanlar ise en kötü performansı gösterirken, bu durum sadece olumlu yorumlar için geçerli olmuş. Çalışma sırasında tüm kişilik tipleri sahte yorumları tespit etmede daha kötü performans göstermişler. Gördüğünüz gibi, aslında konu hiç de öyle göründüğü kadar basit değil. Bu nedenle aşağıda şüpheli yorumları nasıl fark edebileceğinize ve internetten alışveriş yaparken kandırılmayacağınıza dair bazı ipuçları vereceğim!
Fazla tanınmayan markaların ürünlerini alırken özellikle dikkat edin. Which? tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 'bilinmeyen' markaların sahte yorumlara sahip olma olasılığı çok daha yüksek. Bu nedenle pek aşina olmadığınız markaların ürünlerini satın alırken müşteri yorumlarını dikkatle incelemek en iyisidir.
Seçtiğiniz ürünün altında yüzlerce, hatta bazen binlerce yorum varsa, özellikle de 5 yıldızlı değerlendirmelerin önemli bir çoğunluğu varsa şüphelenmeye değer. Tekrarlanan ifadelere, inceleme başlıklarına ve aynı yorumcudan birden fazla kez gelip gelmediklerine dikkat edin. İncelemelerde çok fazla tekrar görüyorsanız, büyük olasılıkla bunlar kopyala-yapıştır yorumlardır.
Amazon'da alışveriş yaparken, doğrulanan yorumlar, yorum yazarı bir satın alma işlemi gerçekleştirdikten sonra yazılmış olanlardır. Bir incelemenin Amazon tarafından doğrulanıp doğrulanmadığını kontrol etmek için sayfayı aşağı kaydırarak ürünün inceleme alanına gidin ve ardından inceleme sayısını gösteren bağlantıya tıklayın. Ardından 'Filtreleme ölçütü' açılır menüsünden 'Yalnızca doğrulanmış satın alma' seçeneğini seçin.
İncelemelerin yanında gösterilen tarihleri kontrol edin ve aynı gün veya kısa bir süre içinde gönderilmediklerinden emin olun. Çünkü bu, yapay olarak oluşturulduklarının ve güvenilir tüketiciler tarafından yazılmadıklarının en büyük işareti olabilir.
İnternetten bir satın alma işlemi yapmadan önce, özellikle de almayı düşündüğünüz ürün ucuz ürünlerden biri değilse, satıcının profilini kontrol ettiğinizden emin olun. Genellikle listenin üst kısmında, fiyatın altında, ürünü sunan satıcıların bir listesini göreceksiniz. Satıcı bilgileri sütununda satıcının adına tıklayın ve profillerinde hangi derecelendirmelere sahip olduklarını görün. Bu sayfada ayrıca şirket adresini ve müşteriler tarafından bırakılan yorumları da kontrol edebilirsiniz. Satıcıların yabancı konumlarına, şüpheli şirket adlarına ve iletişim bilgilerinin eksikliğine karşı özellikle dikkatli olun. Ayrıca şirket adını Google’da aratıp gerçek bir marka olup olmadığından emin olabilirsiniz.
Gördüğünüz gibi, müşteri geri bildirimi online alışverişin çok önemli bir parçası. Bu nedenle İngiliz Standartları Enstitüsü (BSI), kullanıcılarını yanıltmaktan kaçınmak isteyen şirketlerin benimseyebileceği gönüllü bir standart oluşturmuştur. Standart, müşterilere hangi bilgilerin sunulması gerektiğini, yorumların nasıl denetlenmesi gerektiğini ve potansiyel dolandırıcılığa nasıl karşı korunulabileceğine dair yönergeler sunuyor. Standart, diğer hususların yanı sıra, incelemenin gerçek müşterilerden geldiğini doğrulamakı, incelemelerin yorumlarda yayınlanan görüşlerin dengesini yansıtmasını sağlamak, kullanıcıların uygunsuz içeriği veya sahte incelemeleri bildirmesine izin vermek ve kaldırılma tarihinden itibaren en az bir yıl boyunca yasadışı incelemelerin kaydının oluşturulmasını sağlamak gibi tavsiyeler paylaşıyor.
_________________________________________
kaynaklar:
1- https://arxiv.org/abs/1107.4557
2- https://www.pewresearch.org/internet/2016/07/11/what-is-mechanical-turk/
YORUMLAR - 1 değerlendirme