Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çevre bilinci, atık üretimi ve tüketim konularında bilinçlenen insanların sayısı gitgide artıyor. Büyük şirketlere ve tüketim çılgınlığına karşı adeta bir direniş biçimi olan upcycling akımını bireysel olarak takip etmeyi tercih edenlerin sayısı hiç de az değil. İleri dönüşümü bir yaşam biçimi olarak kabul ederek evinin dekorasyonundan tutun, giydiği kıyafetlere kadar ileri dönüşüm akımına bağlı kalanlar var. Ancak bunu bir hobi olarak devam ettirenler de çoğunlukta. Türkiye’de upcycling yani ileri dönüşüm kavramını markalaştırarak bu konudaki tüketim bilincini arttıran başarılı bir girişim var: %100 İstanbul.
100de100istanbul.com, adından da anlaşılacağı üzerine İstanbul’da kurulmuş bir girişim. Tüm ürünlerin ileri dönüştürüldüğü ve yeniden kullanıma kazandırıldığı %100 İstanbul mağazası, Beyoğlu Tophane’de bulunuyor. Anahtarlıktan sırt çantasına, bez çantalardan kağıt çantalara pek çok ileri dönüştürülmüş ürünü %100 İstanbul mağazasında bulabiliyorsunuz. Ürünlerin yapımında tahıl çuvallarından tutun, eski billboardlara ve su geçirmez kağıtlara kadar farklı farklı materyaller kullanılıyor. Hepsinin ortak özelliği ileri dönüştürülmüş olmaları. Ürünler seri üretim olmadığı ve eldeki malzemeye göre şekillendiği için, eşsiz ve farklı tasarımlar bulabiliyorsunuz.
Mağazanın dekorasyonunda da ileri dönüşüm yaklaşımı benimsenmiş, inşaat paletlerinden eski ahşap sandıklara kadar pek çok eşya ileri dönüştürülerek mağazanın dekorasyonunda kullanılmış. Türkiye’de böyle başarılı bir girişimin olması ülkedeki çevre bilincinin artması ve tüketim çılgınlığının önüne geçilmesi için harika bir adım. Uluslararası platformlarda da takdir gören %100 İstanbul markası, ileri dönüşüm kavramının yaygınlaşmasını sağlamak adına çok etkili ve önemli bir girişim.
Geri dönüşümde önemli olan, bir ürünü doğrudan çöpe atmak yerine geri dönüşüme kazandırmak ve bu ürünün hammadde olarak yeniden kullanılmasını mümkün kılmak. Yani geri dönüşüme kazandırılan üründen elde edilen hammaddeyle aynı ya da biraz daha düşük kalitede ürünler üretilebilmesini sağlamak gerekiyor.
Geri dönüşüm ve çevre bilinci konusunda farkındalığın artmasıyla son yıllarda çok önemli girişimlerin ve alternatif üretim/tüketim şekillerinin geliştiğini görüyoruz. Örneğin, yakın zamanda İngiltere’de çok ilginç bir geri dönüşüm projesine imza atıldı. Gumdropbin adındaki bu girişim dahilinde, atık sakızlardan üretilmiş küçük çöp kutuları şehrin dört bir tarafına bırakılıyor. Böylece insanların sakızlarını yere ya da doğrudan çöpe atmaları engelleniyor. Bu kutularda toplanan atık sakızlar geri dönüşüme kazandırılıyor ve yeniden kullanılabilir çatal, kaşık, yemek kutusu, bardak vb. ürünlere dönüştürülüyor. Böylece plastik muadili bir hammadde elde edilmiş oluyor.
Gelelim upcycling kavramının geri dönüşümden farkına. Türkçede hem upcycling hem de ileri dönüşüm olarak biliniyor. Çevirisinden de anlaşılacağı üzere bir ürünü hammaddesine geri dönüştürüp yeniden üretime kazandırmayı değil, ürüne yeni bir amaç kazandırarak “ileri dönüştürmeyi” amaçlıyor. Aslında büyükannelerimizin ve dedelerimizin zamanında zaten yapılan bir şeydi bu. Hiçbir şey çöpe atılmaz, mutlaka yeniden değerlendirilirdi. Artık giyilmeyen kıyafetlerin kumaşları yeniden kullanılır, eskiyen mobilyalar mutlaka değerlendirilirdi.
Upcycling, son yüzyılın tüketim çılgınlığıyla unutulan bu alışkanlıkları geri kazanma çabası aslında. Upcycling akımının yanı sıra, maker hareketi de bu alışkanlıkları geri kazanma çabasının bir sonucu. DIY projelerinin gittikçe popülerleştiği, vintage çantaların ve kıyafetlerin geri döndüğü, sıfır atık yaşam biçiminin gittikçe yaygınlaştığı günümüzde bu tür akımlar ve trendler son derece değerli.
Eski kot pantolonunuzdan çanta, kulpu kırılmış kupadan saksı yapmaya kadar uzanan geniş bir spektruma sahip upcycling. Önemli olan artık işlevini kaybetmiş bir eşyayı hayal gücünüzü kullanarak yeniden değerlendirmek ve yeniden kullanılabilir hale getirmek. Güzel fikirler edinmek için Pinterest’te biraz dolanmak yeterli olacaktır, ama hayal gücünüz kadar sınırsız seçeneğe sahipsiniz!
YORUMLAR - 1 değerlendirme