Koronavirüs Salgını Ekonomiyi Nasıl Etkiledi?

Çin’in vatandaşlarına dağıttığı indirim kuponlarına değinmeden önce, aylardır dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınının ekonomiyi nasıl etkilediğine değinmek gerekiyor. Pek çok sektörde üretimin tamamen durduğunu ve tüketici güveninin düşmesi sebebiyle tüketimin de minimuma indiğini görüyoruz. Gıda, hijyen, temizlik malzemeleri gibi sektörlerde tüketim artışı görülürken, diğer sektörlerde üretim de tüketim de hızla azaldı. Bazı devletler, bu süreçte çeşitli sektörlerde üretimin devam etmesi için gayret etmiş olsa da küresel ekonominin daralmasındaki en büyük etken tüketici güveninin azalmış olması. 

Tüm dünyada olduğu gibi Çin’de de tüketici güveninin ve dolayısıyla tüketimin azalmış olmasının birkaç sebebi var elbette. Öncelikle, özellikle de salgının ilk dönemlerinde, insanlar yalnızca temel ihtiyaçlarına para harcamak istediler. Bunun birinci sebebi dışarı çıkarak normal tüketim ritüellerini devam ettirmek ve sağlıklarını tehlikeye atmaktan korkmalarıydı elbette. Ancak pek çok insan, işten çıkarılmaktan ve ekonominin kötüleşmesinden korktuğu için parasını çok daha idareli kullanmaya başlayarak tüketimini minimuma indirdi. Tüketicinin para harcamaya korktuğu ve geleceğe dair belirsizlik yaşadığı bu dönemde de tüketici güveni düşmüş oldu elbette. 

Çin Ekonomisi ve Koronavirüs

Ocak ve Şubat aylarında, Çin’de perakende satışlarında bir yıl öncesine göre %20,5 oranında bir düşüş gözlemlendi. Düşüş Mart ayında da %15,8 oranında seyretti. Bu rakamın şimdiye kadar hiçbir zaman düşüşe geçmediği göz önünde bulundurulduğunda, bunun Çin hükümeti için ne kadar endişe verici bir istatistik olduğu ortada. Çin gibi perakende tüketim üzerine kurulu ekonomilerde, ekonomiyi yeniden toparlamak için öncelikle tüketici güvenini azar azar da olsa artırmak gerekiyor ki tüketim artmaya başlasın, işletmeler para kazansın ve ekonomide hareketlilik bebek adımlarıyla da olsa başlasın. 

Perakende satışlarındaki dev düşüşün etkilerini onarmak ve tüketiciyi para harcamaya teşvik etmek için yerel hükümetler derhal harekete geçti. Öyle ki 8 Nisan itibariyle 16 Çin eyaletindeki 50 şehir, tüketiciyi alışverişe teşvik etmek için indirim kuponu dağıtmaya başlamıştı bile. Bu indirim kuponları restoran, alışveriş, seyahat, kültür ve eğlence gibi alanlardaki işletmelerde kullanılabiliyor. Genellikle haftalık olarak dağıtılan bu indirim kuponlarının önümüzdeki en az iki üç ay daha devam edeceği öngörülüyor.

Çin, İndirim Kuponlarını Nasıl Dağıtıyor?

Yerel hükümetler, kuponları dağıtmak için üçüncü parti işletmelerle ortaklık kurmuş durumda. Tüketiciler, Alibaba, Tencent, AliPay gibi platformlar üzerinden kuponlarını alabiliyorlar. Tüketimin azalmış olmasının hem Çin hükümetini hem de Alibaba gibi bir e-ticaret devini derinden etkilediği düşünüldüğünde, bu tür ortaklıklara pek de şaşırmamak gerek doğrusu.

Örneğin, Zheijang eyalletinin başkenti Hongzhou’da yerel hükümet toplamda 5 kere indirim kuponu dağıttı. Son dağıtımda 1,5 milyon indirim kuponunun vatandaşlara dağıtıldığı söyleniyor. Bu kuponlar da dağıtıldıktan sonraki yedi gün içinde kullanılabiliyor.  China briefing'in aktardığı verilere göre devlet desteğiyle 20 Nisan’a kadar dağıtılan 1,5 milyon kuponun maddi değeri ise yaklaşık 310 milyon TL. Bu desteğin tetiklediği toplam tüketimin ise yaklaşık 3,3 milyar TL değerinde olduğu tahmin ediliyor. Devlet eliyle dağıtılan kuponlardan esinlenen pek çok işletme de kendi indirim kuponlarını dağıtmaya başladı, dolayısıyla bunun da tüketime olumlu bir etkisi oldu. Örneğin Alibaba toplamda yaklaşık 1,4 milyar TL değerinde 10 milyondan fazla indirim kuponu dağıttı.

İndirim Kuponlarının Etkisi Ne Oldu?

Şimdiye kadar Çin’de dağıtılan indirim kuponlarının büyük çoğunluğunun yalnızca gıda vb. temel ihtiyaçları karşılamak için kullanıldığı gözlemlendi. Yani tüketici güveni tamamen artmış olmasa da bir hareketlilik gözlemlendi. Örneğin, tavuk, et vb. nispeten daha pahalı gıda ürünlerinin satışlarında bir iki ay öncesine göre bir artış olduğu görülüyor. Bu hem evine yemek götürmekte zorlanan vatandaşlar hem de işyerlerini kapatma riskiyle karşı karşıya olan küçük ve büyük işletmeler için kısa vadede de olsa bir rahatlama sağladı elbette. Ancak, devlet eliyle indirim kuponu dağıtılmasının uzun vadede ekonomide ne gibi etkileri olacağı hala merak konusu.

İndirim kuponlarının insanları para harcamaya ve alışveriş yapmaya teşvik ettiği hepimizin bildiği bir gerçek. Ancak, Çin gibi dev bir ekonominin dahi koronavirüs salgınının olumsuz ekonomik etkilerini onarmak için başvurduğu ilk yöntemlerden birinin indirim kuponları olması, bu kuponlarının etkisinin sandığımızdan daha da fazla olduğuna işaret ediyor olabilir.