Aynı şey yalnızca kıyafet, kitap, ev eşyaları gibi kategorilerde değil, market ve gıda alışverişinde de geçerli. Herkesin aynı markete gidip, raflar arasında uzun uzun dolaşarak ihtiyaçlarını satın almasındansa, siparişlerin online platformlar üzerinden verilmesi ve belirli sayıda dağıtıcının bu ürünleri müşterilerin evlerine teslim etmesi çok daha mantıklı. Böylece hem evinden çıkan ve birbiriyle etkileşime geçen insan sayısı azalmış oluyor, hem de aynı anda aktif ve serbest bir şekilde hareket eden insan sayısı azaldığı için virüsün yayılma hızı büyük ölçüde azalmış oluyor. 

Ayrıca, “Benim bir şeyim yok, semptomları göstermiyorum. Niye markete gidemeyecekmişim?” diye düşünmemeniz gerekiyor. Bilim insanları koronavirüs taşıyan pek çok kişinin bırakın hastalığı hafif atlatmayı, semptomları dahi göstermediğinin altını çiziyor. Dolayısıyla siz kendinizi hasta hissetmediğiniz için koronavirüs taşımadığınızı düşünebilirsiniz, ancak farkında olmadan taşıyıcı olabilirsiniz. Yani, yurtdışından dönmüş olup olmamanızın, semptom gösteriyor olup olmamanızın hiçbir önemi yok. Her halükârda insanlar arasındaki temasın azaltılması gerekiyor. Dolayısıyla yakınınızda eve teslimat seçeneği sunan bir bakkal, manav ya da online sipariş hizmeti sunan süpermarketler varsa market ve gıda alışverişlerinizi mümkün mertebede bu yöntemlerle yapmaya gayret etmelisiniz. 

Online Alışveriş ve Eve Teslimatta Koronavirüs Kaygısı

Sanal market ve gıda alışverişiyle hatta genel olarak tüm online alışverişlerle ilgili bazı soru işaretleri de yok değil elbette. Halk arasında koronavirüs ya da Covid-19 diye bildiğimiz bu salgına sebep olan Sars-CoV-2 virüsünün havada ve farklı yüzeylerde de çeşitli sürelerde kaldığı biliniyor. Evimizde, eğer işe gitmek mecburiyetindeysek iş yerimizde, marketlerde, eczanelerde de bu konuyla ilgili önlemler alınmış durumda. Tüm yüzeyler sık sık dezenfekte ediliyor ve böylece virüsün yayılma hızı düşürülmeye çalışılıyor. Peki, Sars-CoV-2 virüsü farklı yüzeylerde belli süreler boyunca tutunabiliyorsa, online alışveriş yaptığımızda ya da market alışverişimizi eve teslimat usulüyle yaptıysak bu paketlerin ve poşetlerin üzerinde tutunabilecek olan virüsten kendimizi nasıl koruruz? Siparişimiz evimize ulaştığında ne tür önlemler almamız gerekiyor? 

Sars-CoV-2 Hangi Yüzeylerde Ne Kadar Süre Kalabiliyor?

Koronavirüs ya da Covid-19 olarak bildiğimiz Sars-CoV-2’nin bu virüsü taşıyan biri nefes alıp verirken ya da öksürdüğünde ortama yaydığı damlacıklardan yayıldığı biliniyor. Bu damlacıklar farklı yüzeylerde ve havada da tutunabildiği için ellerimizi yüzümüze, ağzımıza, burnumuza, gözümüze götürmememiz ve dolayısıyla sık sık ellerimizi yıkamamız gerekiyor. Alabileceğimiz en etkili yöntem ellerimizi sık sık sabun ve su ile en az 20 saniye boyunca yıkamak ve ellerimizle yüzümüze dokunmamaya çalışmak. Bu iki önlemi almayı başardığımızda zaten virüsün farklı yüzeylerden bulaşma riskini önlemiş oluyoruz. Ancak virüsün hangi yüzeylerde ne kadar süre kalabildiğini bilirsek daha etkili önlemler alabilir ve virüsün yayılma hızını ve virüsü kapma riskimizi daha da azaltabiliriz.

ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü’nde (NIH) çalışan virolog Neeltje van Doremalen ve meslektaşlarının bu konuda yürüttüğü ve New England Journal of Medicine’de yayımlanan araştırma Sars-CoV-2’nin farklı yüzeylerde ne kadar süre kalabildiğiyle ilgili yapılan ilk araştırmalardan biri. Bu araştırmaya göre, virüsü taşıyan biri öksürdüğünde ya da hapşırdığında damlacıklar içinde ortam havasına karışan virüs havada 3 saate kadar asılı kalabiliyor. Tek bir öksürükle dahi ortam havasına yaklaşık 3,000 damlacık bırakılmış oluyor. Saç telinden 30 kat daha ince olan bu damlacıkların içindeki virüsler hava sıcaklığı, nem, hava sirkülasyonu vb. faktörlere de bağlı olarak saatlerce havada asılı kalabiliyor ya da yüzeylerin üzerine tutunabiliyor.

Yine aynı araştırmaya göre, Sars-CoV-2 virüsünün metal, plastik, kumaş, karton vb. farklı yüzeylerde tutunup kalabilme süreleri de farklılık gösteriyor. Sars-Cov-2 virüsü, bu araştırmada incelenen tek organik yüzey olan karton üzerinde 24 saate kadar tutunabiliyor. Plastik, demir, çelik gibi yüzeylerde ise bu süre 2 ila 3 günü bulabiliyor. Araştırmanın en ilginç bulgularından biri ise virüsün bakır yüzeylerde yalnızca 4 saat boyunca tutunabilmesi. Sars-Cov-2’nin farklı yüzeylerde bu kadar uzun süre boyunca kalabiliyor olması elbette online alışveriş ve eve teslimatla ilgili bazı soruları ve alınması gereken önlemleri beraberinde getiriyor?

Koronavirüsten Korunmak İçin Eve Teslimatta Nelere Dikkat Etmeli?

Öncelikle paniğe kapılmak yerine büyük resmi görmemiz gerekiyor. Siparişiniz kapınıza geldiğinde eğer kurye virüs taşımıyorsa, paketinizin üstüne öksürmemişse, pek de risk altında olduğunuz söylenemez. Böyle bir olasılık varsa bile bunun markete ya da mağazaya gidip alışveriş yapmakla kıyaslandığında çok daha küçük bir risk barındırdığını ve basit önlemlerle üstesinden gelinebileceğini unutmamalısınız. Siparişinizi kuryeden teslim aldıktan sonra, dış paketi veya poşeti hemen çöpe atmalı ve ardından ellerinizi sabun ve suyla en az 20 saniye boyunca güzelce yıkamalısınız. Bu adımları izlediğinizde, siparişinizin üzerinde virüs bulunuyorsa dahi çok kolay bir şekilde kendinizi muhafaza edebilirsiniz.

Online Alışverişi Tercih Edin Ama Panikle Alışveriş Yapmayın!

Markete gidip alışveriş yapmak yerine online sipariş yöntemini tercih etmek virüsün yayılma hızını düşürmek açısından çok önemli. Ancak online alışveriş yaparken de ihtiyacınızdan fazlasını stoklamamaya gayret etmeli ve panikle gereğinden fazlasını satın almaya çalışmamalısınız. Şu an pek çok ülkede sağlık görevlileri ihtiyacı olan gıdayı satın alamıyor ve bunun sebebi halkın büyük çoğunluğunun panikle alışveriş yaparak piyasadaki gıdayı evlerine stoklamış olması. Bu tür sorunlara sebebiyet vermemek için ihtiyacımızdan fazlasını satın almamalıyız ve mümkün oldukça online alışveriş, eve teslimat gibi yöntemlere başvurmalıyız. Hem kuryelerin ve mağaza görevlilerinin hem de kendi sağlığımızı korumak için siparişimizi teslim alırken mesafe kuralına uymalıyız. Paketimizi teslim aldıktan sonra da dış paketi ya da poşeti bir an önce çöpe atmalı ve ellerimizi güzelce temizlemeliyiz. Teknolojinin imkanlarını maksimum düzeyde kullanarak Sars-CoV-2 virüsünün yayılma hızını yavaşlatmak mümkün. Tek yapmamız gereken kararında alışveriş yapmak ve tavsiyelere uymak.