Kara Cuma Nedir?

Tüm dünyada “Black Friday” olarak bilinen alışveriş gününün hikayesi 1930’lara kadar uzanıyor. Her yıl Şükran Günü’nden sonraki Cuma günü, Noel alışverişlerinin başladığı gün olduğu için Kara Cuma ilan ediliyor.

“Black Friday” isminin verilmesi ise 1960’ların başında gerçekleşmiş. 1960’lara kadar da mağazalar sabahtan gecenin geç saatlerine kadar açık oluyormuş. Ancak daha sonra işin içine dev indirimlerin de girmesiyle mağazalarda ve yollarda daha önce hiç görülmeyen bir yoğunluk yaşanmış, insanlar birbirlerini ezmeye başlamışlar. Hal böyle olunca her yıl indirimlerin ve alışverişin doyasıya yaşandığı bu güne Kara Cuma adı verilmiş.

Kara Cuma’nın İngiltere ve Kanada gibi ülkelerde de uygulanmaya başlanması ise çok daha sonra oldu. Şimdi ise pek çok Avrupa ülkesinde, Türkiye’de, Çin’de alışveriş severler her yıl Kara Cuma indirimlerini dört gözle bekliyorlar. Pek çok mağaza Kara Cuma’dan önce erken indirimlere başlıyor, ya da Kara Cuma’nın süresini bazen iki güne çıkarabiliyor. Kara Cuma’dan hemen sonraki Pazartesi gününün de “Siber Pazartesi” olması alışveriş çılgınlığının ve yoğunluğunun birkaç güne yayılmasını sağlıyor.

Alışveriş Reflekslerimiz Nasıl Değişiyor?

Son yıllarda online alışverişin tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yükselişe geçmesi, marka çeşitliliğinin artması ve küresel pazarlama stratejileriyle hem genel tüketim oranımız arttı hem de alışveriş alışkanlıklarımız kökünden değişti, değişmeye de hızla devam ediyor.

Türkiye’de Kara Cuma’nın mağazalardan çok online alışveriş platformlarında yaşanıyor olması online alışveriş oranlarında da büyük artışa sebep oldu. Araştırmalara göre Türkiye’de 2019 yılının Kara Cuma günü internetten yapılan kredi kartı ödemelerinin tutarında bir önceki seneye göre %114’lük bir artış gözlemlendi. Benzer artış oranlarının bu sene ve önümüzdeki senelerde de görülmesi bekleniyor.

Kara Cuma’nın Türkiye’de yeni yeni yaygınlaştığını göz önünde bulundurursak önümüzdeki yıllarda alışveriş alışkanlıklarımızın daha çok değişeceğini öngörebiliriz. Örneğin, Kara Cuma geleneğinin uzun zamandır var olduğu ülkelerde insanların alışveriş yapmak için tüm yıl boyunca Kara Cuma, Siber Pazartesi gibi indirim günlerini bekledikleri gözlemleniyor. Böylece yılın geri kalan zamanlarındaki satışlar düşüyor ve yalnızca Kara Cuma döneminde satış oranları zirveye ulaşıyor. Bu da Kara Cuma’yı iyi değerlendiremeyen mağazaların ya da küçük işletmelerin aleyhine bir durum.

Rekabet Duygusunun Doruğa Çıktığı Anlar

Elektronik alışverişi gibi daha pahalı ürün gruplarında alışveriş yapmak için bir yıl boyunca beklemek tüketicinin yararına olacaktır. Ancak, Kara Cuma’nın indirim furyasından kendimizi bir ürünle kurtarabilmek de sandığımız kadar kolay değil ne yazık ki. Yıl boyunca satın almayı planladığımız ürünlerin yanı sıra, indirimleri kaçırmama telaşıyla aslında ihtiyaç duymadığımız ya da almak istediğimizden çok da emin olamadığımız ürünleri de satın alıyoruz.

Zaman ve stok sınırlamasını olduğunu bilmek alışveriş yaparken bizi daha ani kararlar vermeye itiyor. Adrenalin seviyelerimiz arttığı için alışveriş yaptıkça duyduğumuz haz da artıyor. İndirimleri yakalamanın ve kampanyalardan yararlanmanın insan psikolojisi üzerindeki -en azından kısa vadeli- olumlu etkisi de düşünülünce, Kara Cuma’nın devasa bir yarışa dönüştüğünü söyleyebiliriz. Kendimizi diğer tüketicilerle rekabet içinde buluyoruz ve en iyi indirimleri biz yakalamaya çalışıyoruz. Bu rekabetin içinde de bazen gereğinden fazla harcıyoruz.

İndirimler Hafta Sonu Devam Ediyor

Kara Cuma’nın yalnızca bir gün sürmesi hem tüketiciler için hem de mağazalar ve online alışveriş platformları için çok yorucu ve zor olabiliyor. Mağazalardaki izdiham, online alışveriş platformlarının tıkanması gibi sorunlar da yaşanıyor. Bu yüzden son yıllarda pek çok online alışveriş platformu Kara Cuma indirimlerini iki ya da üç güne hatta bazen bir haftaya yayıyor. Yurtdışında bazı mağazalarsa Kara Cuma’ya katılmayarak indirimleri tüm Kasım ayına yayacaklarını açıkladı.