Ogromna różnorodność zabawek może być przytłaczająca i utrudniać wybór dobrej zabawki, czyli takiej która jest jednocześnie zabawna, edukacyjna i właściwa dla rozwoju dziecka. Jak się połapać w ogromnej liczbie zróżnicowanych zabawek i nie stracić głowy? Czy cena to skuteczny wskaźnik, że zabawka jest dobra? A może technologiczne ulepszenia wcale nie wpływają korzystnie na jakość zabawy i rozwój obdarowanego malucha?

W badaniu opublikowanym w American Journal of Play w kwietniu tego roku, przyjrzano się uważnie zabawkom dla dzieci w wieku od 0-2 lat w dwóch różnych sklepach detalicznych. Porównano w nich zabawki zasilane bateriami takie jak Learn Puppy (czyli zabawka w kształcie szczeniaka, który uczy się mówić) z tradycyjnymi zabawkami, typu Magic Years Jungle Finger Puppet, czyli znane wszystkim pacynki na palce. 

Po pierwsze naukowcy zwrócili uwagę na różnicę w sposobie sprzedaży obydwóch grup zabawek. Elektroniczne zabawki reklamowano jako wspierające rozwój poznawczy, tymczasem zabawki tradycyjne miały jako główne zadanie wpływać na rozwój fizyczny malucha. Jednak często się zdarza, że firmy sprzedające zabawki nie zatrudniają ekspertów, którzy mogliby potwierdzić, czy sprzedawane zabawki faktycznie pomagają dzieciom w nauce i mają korzystny wpływ na ich ogólny rozwój. Dlatego aby rozwiać wszelkie watpliwości, poproszono grupę naukowców badających rozwój i naukę dzieci poprzez zabawę, aby określili na co należy zwrócić uwagę, jeśli chcemy podarować dziecku odpowiednią dla niego zabawkę. 

(Jeśli jesteś zainteresowany zakupem innego prezentu dla swojego dziecka, warto pamiętać, że w popularnych sklepach internetowych, takich jak Zalando, Answear czy Eobuwie, dostępne są obecnie korzystne kody rabatowe. To doskonała okazja, aby zaoszczędzić przy zakupach i znaleźć atrakcyjne produkty dla dzieci.)

1. Określ w jakim celu kupujesz zabawkę.

Podczas kupowania nowej zabawki, warto przemyśleć, czy istnieje jakiś konkretny cel rozwojowy, na którym nam szczególnie zależy. Czy są to może umiejętności motoryczne, przestrzenne, a może rozwój wyobraźni, lub naukę liczenia?

2. Warto zwrócić uwagę na zabawki, które mogą mieć więcej zastosowań, niż wyłącznie te narzucone przez producenta.

Chodzi tu o zabawki, które nie narzucają sposobu zabawy, a jedynie wskazują pewne możliwości, bez ograniczania pola dla wyobraźni dziecka. Jak wiedzą pewnie różni opiekunowie, czy rodzice dziecka, często bywa, że samo pudełko jest ciekawe ponieważ stanowi otwartą zabawkę (czyli bez ograniczonych możliwości do zabawy) od jego zawartości, która najczęściej jest ukierunkowana na konkretny rodzaj czynności i użytkowania. Warto wybierać takie zabawki, które angażują dziecko w 90% aktywności, pozostawiając jedynie 10% roli dla samej zabawki. Przykładowo, dla niemowląt idealne mogą być zestawy realistycznych miniaturowych zwierzątek, które mogą badać sensorycznie, często wkładając je do ust. Mogą one służyć zarówno do udawanej zabawy, jak i do tworzenia odcisków łap zwierząt w plastelinie. Porównajmy to do dużej plastikowej słoniowej zabawki, która tylko siedzi na podłodze, świeci i wydaje dźwięki słoniowe. W tym przypadku zabawa dziecka jest ograniczona, a celem staje się jedynie sprawienie, że przedmiot zaświeci się lub wyda dźwięk.

3. Nie ufaj reklamom zabawek.

Bywa, że producenci zabawek reklamują zabawki twierdząc, ze mają one potwierdzony naukowo potencjał edukacyjny. Tymczasem, sam fakt, że zabawka techniczna automatycznie powtarza zdanie „Kocham Cię.” nie oznacza, że rozwija ona inteligencję emocjonalną u dziecka.

Ważne jest, aby być sceptycznym wobec ogólnych twierdzeń i polegać na własnym doświadczeniu i spostrzeżeniach, aby ocenić potencjał edukacyjny danej zabawki. Możesz zapoznać się z opisami dostarczanymi przez sprzedawców i producentów, ale równie istotne jest zobaczenie, jak naprawdę działa dana zabawka. Jeśli promuje ona interakcje między opiekunem a dzieckiem lub pomaga w rozwijaniu konkretnych umiejętności - na przykład klocki wspierają rozwój umiejętności przestrzennych, a pacynki na palce stymulują motorykę - to z pewnością warto rozważyć taką zabawkę.

4. Najważniejsze są interakcje międzyludzkie.

Badania sugerują, że opiekunowie są mniej reaktywni i komunikatywni, gdy bawią się z dziećmi zabawkami elektronicznymi w porównaniu do tradycyjnych zabawek. Dlatego wybór tradycyjnych zabawek, takich jak sortery kształtów czy klocki konstrukcyjne bez elementów elektronicznych, może być sposobem wspierania interakcji, które sprzyjają zdrowemu rozwojowi. Jak wynika z badań, tradycyjne zabawki oferują lepsze interakcje i doświadczenia niż zabawki technologicznie bardziej rozwinięte. Przy wyborze zabawki zastanów czy chcesz, aby nowa zabawka wspierała rozwój fizyczny, społeczny, emocjonalny, poznawczy lub kreatywny. Warto szeroko rozważyć funkcje i cele dla konkretnej zabawki, dążyć do zapewnienia wysokiej jakości interakcji i nie zapominać o dobrej zabawie. 

Pamiętaj, że żadna zabawka nie zastąpi radosnych, wysokiej jakości interakcji między opiekunami i dziećmi.

5. Nie daj się uprzedzeniom związanym z płcią dziecka!

Nie daj się zwieść marketingowi sugerującemu dla jakiej płci odpowiednia jest dana zabawka. Taki podział często opiera się na stereotypach i zawęża możliwości wyboru dla dziecka. W ostatniej dekadzie sporo dużych marek zrezygnowało z podziału asortymentu na osobne sekcje dla chłopców oraz dziewczynek, łącząc je w jeden wspólny dział zabawek dla dzieci. Jeśli dzisiaj odwiedzisz jeden z takich sklepów z zabawkami, to pewnie nadal zobaczysz kilka alejek wypełnionych różowymi zabawkami, podczas gdy w innych alejkach będą klocki, czy samochody w podstawowych kolorach.Choć zabawkowy miecz może nie być oznaczony jako "dla chłopców", wielu kupujących niestety nadal postrzega go w ten sposób ze względu na własną socjalizację płciową i wpojone uprzedzenia. Jeśli jednak skupiasz się tylko na wybranych alejkach lub stereotypowych zabawkach, istnieje ryzyko, że przeoczysz zabawki, które mogłyby zainteresować Twoje dziecko niezależnie od płci.